بلوک هبلکس ( AAC ) که با نامهای ACC و ALC و سیپورکس و … نیز شناخته میشود، یک بلوک ساختمانی سبک و پیشساخته میباشد که خواصی مانند عایق بودن در برابر سرما و گرما و الکتریسیته و مقاوم در برابر آتش و حشرات را دارا میباشد.
هبلکس مخلوطی است از سیلیس، سیمان، آهک و پودر آلومینیوم که در حرارت 190 درجه سانتیگراد و فشار ۱۲ اتمسفر در اتوکلاو پخته و به قطعات مورد نیاز ساختمانی بریده میشود. هبلکس عمدتاً به عنوان دیوار خارجی غیر باربر ساختمان مورد استفاده قرار میگیرد تا از تبادل حرارتی با فضای خارج جلوگیری کند. البته نوع بار این بلوک نیز وجود دارد.
تفاوت بلوک AAC با بلوکهای اتوکلاو نشده (بتن کفی)
فرآیند ۱۲ ساعته پخت در اتوکلاو در دمای حدود ۱۹۰ درجه و فشار ۱۲ بار، باعث انجام جمع شدگیهای کوتاهمدت و بلندمدت بتن میشود. طی این فرآیند، سیلیکات کلسیم هیدراته شده و به توبورمورایت تبدیل میشود و در نتیجه خواص ثابت میماند و جمعشدگی ناشی از خشک شدن کاهش مییابد. یکی از تفاوتهای عمده بین این محصول و بتن کفی همین ویژگی است که از جداشدن پلاستر از بلوک ها جلوگیری مینماید. تفاوت دیگر ابعاد دقیق تر و وزن کمتر بلوک AAC است.
ابعاد بلوک هبلکس
بلوکهای پرین مطابق با استاندارد اروپایی که به شرح زیر میباشد، تولید میگردد. طول 60، ارتفاع 25 و ضخامت بسته به سفارش مشتری از 5/7 سانتیمتر تا 5/37 سانتیمتر میباشد. البته تولید در سفارشهای خاص مثلا ارتفاع 20 و 50 و حتی یک متر هم تولید میشود.
مشخصات فنی هبلکس
این محصول مطابق با استاندارد ۸۵۹۳ موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران تولید میشود و استانداردهای مرتبط زیر مورد استفاده قرار میگیرد:
- استاندارد ملی ایران ۸۵۹۲ : تعیین جمع شدگی ناشی از خشک شدن بتن هوادار اتوکلاو شده
- استاندارد ملی ایران ۸۵۹۶ : تعیین مقاومت فشاری بتن هوادار اتوکلاو شده
- استاندارد ملی ایران ۹۱۵۹ : تعیین درصد رطوبت بتن هوادار اتوکلاو شده
- استاندارد ملی ایران ۸۵۹۴ : تعیین جرم حجمی خشک بتن هوادار اتوکلاو شده
جرم حجمی خشک (چگالی- وزن مخصوص):
از مهمترین خصوصیات بتن هوادار اتوکلاو شده، جرم حجمی آن میباشد که اکثر خواص فیزیکی بتن به آن بستگی دارد. جرم حجمی محصول تولیدی بین ۴۰۰ تا ۸۰۰ کیلوگرم بر متر مکعب است.
مقاومت فشاری بلوک هبلکس :
مقاومت فشاری بتن هوادار اتوکلاو شده بین ۲ تا ۷ مگا پاسکال میباشد که با نمونههای مکعبی ۱۰ سانتیمتری اندازه گیری میگردد. با توجه به عملآوری در اتوکلاو تحت فشار و بخار، محصول در پایان فرآیند به مقاومت نهایی خود میرسد و پس از آن نیازی به عمل آوری خاصی نیست.
جمع شدگی ناشی از خشک شدن:
ضریب جمعشدگی پس از خشکشدگی بلوکهای هبلکس به میزان 02/0 درصد بوده که نسبتآ کم است. کم بودن جمعشدگی ناشی از خشک شدن به دلیل فرآیند پخت در اتوکلاو در دمای حدود ۱۹۰ درجه و فشار ۱۲ بار به مدت ۱۲ ساعت است که باعث انجام جمعشدگیهای کوتاهمدت و بلندمدت بتن میشود. طی این فرآیند سیلیکات کلسیم هیدراته میشود و در نتیجه خواص ثابت میماند. یکی از تفاوتهای عمده بین این محصول و بتن کفی در همین مورد است که از نشست و جداشدن پلاستر و نازک کاری از بلوکها جلوگیری مینماید.
ضریب انتقال صوت در بلوک هبلکس:
بلوکهای هبلکس با توجه به ساختار هوادار آن جزء بلوکهای عایق صوت میباشند که با توجه به ابعاد آن بین ۴۵ الی ۵۵ دسیبل در برابر صوت عایق میباشند.
خزش
تغییر شکل عضو تحت اثر بار با گذشت زمان را خزش میگویند. در شرایط معمولی تحت بار سرویس مقدار خزش بتن هوادار اتوکلاو شده مشابه بتن معمولی است.
مقاومت در برابر آتش
مقاومت در برابر آتش بر مبنای تعداد ساعتی که عضو میتواند آتش استاندارد را تحمل کند، بیان میگردد و به آن درجه آتشپادی عضو گفته میشود. بتن هوادار اتوکلاو شده از عملکرد مناسبی در برابر آتش برخوردار است. یکی از دلایل اصلی عملکرد مناسب در مواجهه با آتش، مقاومت بالای محصول در برابر انتقال حرارت است.
آب موجود در ساختار کریستالی این بتن اثر مثبتی در انتقال حرارت دارد و همچنین بافت متخلخل آن، امکان خروج بخار آب از بتن را، بدون ایجاد صدمه و پکیدن سطح فراهم میآورد.
در مورد بلوکهای AAC بر اساس آزمایشهای انجام شده در کشور انگلستان، دیوار غیر باربر به ضخامت ۱۰ سانتیمتر دارای درجه آتشپادی ۴ ساعت و دیوار باربر با این ضخامت دارای درجه آتشپادی ۲ ساعت دربرابر آتش استاندارد است. به همین دلیل برای کانالهای انتقال حرارت نیز قابل استفاده است.
مزایا و معایب بلوک هبلکس
بلوک هبلکس نیز به مانند تمامی مصالح دیگر مزایا و معایبی دارد که در زیر به مزایا و معایب بلوک هبلکس هر کدام جداگانه اشاره میشود.
مزایای بلوک هبلکس :
- وزن سبک (یکی از بارزترین مزایای هبلکس وزن پایین هبلکس نسبت به اجر و سایر مصالح دیوارچینی است. وزن یک مترمکعب هبلکس حدود یکچهارم وزن یک مترمکعب آجر میباشد).
- عایق حریق (مناسب برای ساختمان های حساس از جمله بیمارستان ها و پتروشیمی هتل ها و …؛ مطابق با آزمون به عمل آمده در مرکز تحقیقات وزرات را ه و مسکن و شهرسازی بر اساس استاندارد ملی ایران به شماره 12055-1 و استاندارد اروپایی BS EN 1634-1 این بلوکها در کمترین ضخامت (10 سانتیمتر) حداقل به میزان 4 ساعت در برابر حریق مقاوم بوده و پس از خاموش شدن با آب، دیوار پیوستگی و یکپارچگی خود را حفظ کرده و فرو نمیریزد، بدون اینکه ترکی بر روی دیوار مشاهده گردد. این نبود ترک از این بابت مهم است که امکان عبور دود بعد از خاموش کردن آتش وجود نداشته و سلامت ساکنین و اموال و تجهیزات به بهترین نحو ممکن تامین میگردد.
ساختمانهایی که با هبلکس ساخته شدهاند، به خوبی در هنگام آتشسوزی جان دیگر اعضای ساختمان را حفظ میکنند. نه تنها خسارت جانی را به کمترین میزان ممکن میرساند، بلکه خسارت مادی را نیز بسیار پایین میآورد. وقتی در یک اتاق یا ساختمان که با هبلکس ساخته شده است، آتش سوزی رخ بدهد، در صورت محصور کردن اتاق، آتشسوزی و گرما به دیگر اتاقها منتقل نمیشود و با فرار از آن اتاق میتوان جان خود را نیز نجات داد. خاموش کردن یک اتاق برای آتش نشانی کار بسیار سادهتری است تا خاموش کردن یک ساختمان بلند؛ در نتیجه به محض آتش سوزی در ساختمان هبلکس، باید درهای اتاق مشتعل شده را بست و به سرعت با آتش نشانی تماس گرفت. میزان عایق بودن دیوارهای هبلکس به حدی است که گرمای منتقل شده به اتاق کناری به حدی نمیرسد که حتی یک کاغذ آتش بگیرد. بنابراین استفاده از دیوارهای هبلکس برای کتابخانهها امری حیاتی به حساب میآید؛ زیرا در این صورت کتابهای نفیس و گران قیمت در مخزنی که از هبلکس ساخته شده اند برای همیشه محفوظ خواهند ماند).
- عایق صوت (از مشکلات ساختمانهای جدید و در حال ساخت انتقال سر و صدا بین دیوارها است. به خصوص در ساختمانهایی که در هر طبقه چندین واحد وجود دارد. انتقال صدا در دیوارهای هبلکس به سختی انجام میشود و علت آن وجود حبابهای ریز در ساختمان هبلکس است که باعث میشود صدا در هبلکس بشکند. حداقل ۴۵ دسیبل مناسب برای مکان های پر سر و صدا و مکان های ایزوله مانند تالار ها و آمفی تئاتر ها و …)
- عایق رطوبت و یخ زدن (بلوک AAC مانند هر نوع مواد و مصالح ساختمانی دیگر، رطوبت را از هوا جذب میکند. نفوذ آب تا عمق 5/3 سانتیمتری بلوک امکانپذیر است. وجود رطوبت در بلوک، ممکن است باعث تغییر رنگ شود اما این به معنی تغییر کیفیت نیست. رنگ شاخص کیفیت نمیباشد. افزایش رطوبت هوا باعث افزایش درصد رطوبت بلوک شده و کاهش رطوبت هوا، رطوبت بلوک را کاهش میدهد. بلوک AAC دارای مواد مقاوم در برابر سرما است و بنابراین در شرایط آب و هوایی زمستان آسیب ناپذیر است. در صورت رعایت دستورالعمل اجرا، امکان عبور آب باران از دیوار بدون پوشش هم وجود ندارد. در نقاطی که در تماس مستقیم با آب هستند مانند سایر مصالح نیاز به اجرای عایق رطوبتی است.
- عایق گرما و سرما (بلوک هبلکس به خوبی عایق گرما و آتشسوزی است. ماده سیلیس که پایه هبلکس را تشکیل میدهد، این خاصیت را برای آن ایجاد کرده است. این مزیت باعث شده است که در گرفتن مجوزهای ساختمانی از شهرداری، هبلکس به عنوان عایق مورد قبول باشد و نیاز به استفاده از عایقهای دیگر برای جلوگیری از سر و صدا و گرما نباشد. در هوای سرد مصرف گاز در خانههای ساخته شده از هبلکس بسیار پایین است و با کمترین استفاده از وسایل گرمایشی به راحتی خانه گرم میشود. در هوای گرم و فصل گرما دمای خانه به صورت غیر قابل باور نسبت به بیرون سردتر است. با یک وسیله سرمایشی معمولی میتوان تمام خانه و اتاقها را در حدود ۲۰۰ متر مربع سرد نمود. ساختار هبلکس مانع هدر رفت سرما میشود و نتیجه مصرف کم برق و اب برای سرمایش منجر میشود).
- حداقل ضایعات بلوکی (به دلیل ساختار تو پر بودن و قابل برش بودن؛ سوراخکاری و برشکاری هبلکس به راحتی و با اره و فرز قابل انجام است سرعت برش و ریخت و ریز کمتر از مزیتهای هبلکس است).
- ضد حشرات موزی (طبیعت معدنی بلوکهای AAC و تو پر بودن آن اجازه رشد و نمو به موریانه و جانوران موذی را نداده، که این مهم منجر به افزایش طول عمر بنا و حفاظت از کارهای گرانقیمت چوبی فضاهای داخلی میگردد. با توجه به اینکه در اکثر مناطق شهری ایران موریانه به عنوان یک عامل مهم آزاردهنده برای ساکنین مطرح میباشد. این ویژگی میتواند انتخاب بلوک هبلکس را برای سازنده و برای مصرف کننده نهایی به یک برگ برنده تبدیل کند).
- سازگار با محیط زیست (بتنهای هوادار اتوکلاوشده به عنوان مصالح سبز شناخته شدهاند. با استفاده از بتن هوادار اتوکلاوشده، ازاینکه مصالحی سازگار با محیط زیست را انتخاب کردهاید اطمینان کامل خواهید داشت. بتن هوادار اتوکلاوشده از سیلیس، آهک و گچ که به مقدار زیادی به صورت مواد معدنی در طبیعت یافت میشوند، تشکیل شده است. انرژی مصرف شده برای تولید این محصولات در مقایسه با سایر محصولات ناچیز میباشد. تولید این محصولات نیز هیچ گونه آلایندگی برای طبیعت ندارد).
- قابلیت اجرای تاسیسات ساختمانی (خواص برشکاری، چکشخواری و شکلپذیری بلوک AAC مشابه چوب است و با ابزارهای نجاری قابل برشکاری به ابعاد و زوایای دلخواه میباشد. با ایجاد شیار در دیوارها، نصب لولههای تاسیسات مکانیکی و کاندوئیتهای برقی به راحتی و سرعت قابل اجرا است. با توجه به تو پر بودن بلوک، شکستگی کم خواهد بود و شیار به میزان دلخواه اجرا میشود و در نتیجه میزان مصالح جهت ترمیم کاهش مییابد. قسمتهای خالیمانده شیارها با ملات بنایی، پر و ترمیم میگردند. در صورتیکه عمق شیار از یک سوم ضخامت بلوک بیشتر باشد، نیاز به تقویت محل شیار مطابق با روش نصب است).
- رضایتمندی نیروهای اجرایی (وقتی یک بنا برای چیدمان یک دهانه 3 متری (9 مترمربع) با بلوک هبلکس فقط 522 کیلوگرم مصالح رو جابجا میکند؛ آنهم با بلوکی که جای دست داشته و با کام و زبانه است، نسبت به وقتی که همان دیوار را با سفال کار کرده و لازم است تا 765 کیلوگرم را جابجا کند قطعا احساس رضایتمندی بیشتری خواهد داشت. در مورد بلوکهای سیمانی که اوضاع با رسیدن به 1 تن جابجایی مواد برای همان سطح دیوار خیلی نگران کنندهتر میشود.
در صورتیکه کارگر اجرت یکسانی را برای همه دریافت میکند قطعا رضایت بیشتر و خستگی و فرسودگی کمتری را خواهد داشت. این موضوع دلیل اصلی این مسئله بوده که در سالهای اخیر استادکاران و سازندگان تمایل به استفاده از بلوکهای AAC داشتهاند.)
معایب بلوک هبلکس
- باربر نبودن بلوک هبلکس ( در استفاده از این نوع بلوک حتمآ باید دقت داشته باشید که ساختمان شما نیاز به اسکلت دارد)
- جمع شدگی هنگام خشک شدگی ( بسیار کم و قابل چشم پوشی )
- هزینه ی بالای بلوک نسبت به مصالح دیگر
ملات مخصوص هبلکس | چسب بلوک هبلکس
به منظور نصب آسان بلوکهای دیواری AAC و همچنین افزایش کیفیت سیستمهای تولیدی بتن هوادار اتوکلاو شده، مطابق با دانش روز اروپا (Lahti فنلاند)، چسب بلوک پرین به طور خاص برای استفاده با بلوکهای AAC تولید میگردد. چسب بلوک پرین پودری و پایه سیمانی است که در دو تیپ و بصورت تک جزئی در کیسههای ۲۵ کیلوگرمی تولید و عرضه میگردد. امکان انجام بسته بندیهای بزرگتر بصورت Big Bag و یا به صورت حمل با بونکر به محل پروژه وجود دارد. این چسب با بکارگیری دانش فنی و تجهیزات مدرن Lahti فنلاند و بر اساس دقیقترین استانداردهای روز اروپا تولید میگردد. با توجه به دقت ابعادی بالای بلوکهای پرین ضخامت چسب مصرفی ۲ – ۳ میلیمتر میباشد. این لایهی بسیار نازک، مانع از ایجاد پل حرارتی شده و از هدر رفت دما جلوگیری و به نصب قطعات سرعت میبخشد.
مزایای فنی –اقتصادی چسب بلوک پرین:
– افزایش سرعت آمادهسازی در قیاس با ملات (برای آمادهسازی تنها نیاز به مخلوط کردن با آب میباشد).
– حذف خطاهای انسانی در تهیه و آمادهسازی ملات (چسب بلوک پرین در خط تولید مدرن و اتوماتیک کارخانه مطابق با فرمول از پیش تعریف شده توزین، مخلوط و بسته بندی میگردد).
– کاهش مصرف چسب: ضخامت 2-3 میلیمتر چسب بلوک پرین برای هر رج کافی است.
– عدم دور ریز چسب: عمر کارایی چسب آماده شده حداقل 2 و حداکثر10 ساعت می باشد.
– چسبندگی بالا: خواص چسبندگی، چسب بلوک پرین با داشتن افزودنیهای پلیمری بهبود داده شده است.
– جلوگیری از هدر رفت انرژی: استفاده از چسب با ضخامت 2-3 میلیمتر عملا دیواری یکپارچه و بدون درز ایجاد کرده که منجر به حذف پل حرارتی در دیوار میگردد.